Czystość
Spodziewaliśmy się raczej wschodniego bałaganu a zaskoczyła nas czystość na ulicach. Oczywiście nie jest perfekcyjnie jak w Singapurze , ale bardzo do przyjęcia. Co kilka dni polewaczki wcześnie rano zmywały ulice, co jest o tyle dziwne, ,że w mieście brakuje wody. A jeśli spłukują wodą morska to żal tych właścicieli samochodów,pozostawionych na noc na ulicach, które dostają regularnie sporą dawkę soli.
Na mnie największe wrażenie zrobił system koszy na śmiecie. Na zewnątrz nie rzucają się w oczy , ale najciekawsze dzieje się wieczorem , kiedy są opróżniane. Konieczna jest ciężarówka, która wyciąga trzymetrowy kosz ( warto zobaczyć to wideo!) , którego większa część,jak góra lodowa, jest wpuszczony w ziemię. Efekt – kosze nie śmierdzą , nie wabią much no i są bardzo pojemne, nie zajmując miejsca na chodniku. Chodzi mi też po głowie myśl ,że jest to jakiś sposób na skądinąd popularną w pewnych kręgach metodę lokowania materiałów wybuchowych w koszach na śmieci. Podobno u nas prowadzone są eksperymenty z głębokimi koszami , gorąco popieram , precz ze śmierdzącymi kontenerami !
Koty
Stambuł jest miastem kotów, to wiadomo od dawna choćby z powieści Orhana Pamuka , ale zaskoczyła mnie dbałość o zwierzaki. Na Wschodzie kotów jest mnóstwo, ale nie widziałem , aby na trawnikach czy chodnikach stawiano bezpańskim kotom miski z wodą czy karmą. Widziałem też kilka domków, całkiem zgrabnych z full wypasem , jedzeniem i piciem obok.
Psów jest dużo mniej , jest trochę yorków na smyczach , ale wrażenie robią wielkie , wielorasowe psy śpiące na chodnikach. W ogóle nie przeszkadza im ruch uliczny i nie są agresywne. Być może są wysterylizowane, bo wszystkie mają kolczyki w uszach.
Makijaż
Młode Turczynki są w większości ładne , ale wszystkie są bardzo zadbane. Perfekcyjny makijaż, podkreślone czarne oczy , stonowane usta … pewnie przed wyjściem poświęcają sporo czasu na dodanie urody. Ale efekt jest wart tego czasu.
Meczety
Zadziwia mnie ilość meczetów, są wielkie i malutkie, wiekowe i w budowie. Jest to o tyle dziwne, że społeczeństwo tureckie nie jest przesadnie religijne, Ataturk walczyło świeckość państwa bardzo skutecznie,i w meczetach czasem tylko bywało więcej niż kilku modlących się.
Widać też dbałość o zabytki .Są dobrze utrzymane i wkomponowane w tkankę miasta.W wielu miejscach są prowadzone prace renowacyjne , także z udziałem środków zagranicznych.
Obcokrajowcy
Jest ich sporo , Stambuł to tygiel narodów , ale , paradoksalnie , nie rzuca się to w oczy. Największe społeczności to imigranci z dawnych republik radzieckich i przybysze z południowych regionów dawnej Jugosławii.Mają urodę podobną do tureckiej , są ciemnowłosi i niewysocy , łączy ich też wiara i na ulicy trudno ich zidentyfikować. Łatwiej to zrobić w dzielnicach taka jak nasza,bo zajmują się przede wszystkim handlem.
Sporo jest Rosjan , a zwłaszcza Rosjanek. To przede wszystkim na ich potrzeby Turcy szyją wymyślne suknie z mnóstwem cekinów i ozdóbek, na widok których nasze panie odwracały się z zażenowaniem.
Napoje
Nasze odkrycie to herbata. Jacek , który twierdzi, że nie pije w domu herbaty w ogóle za jednym posiedzeniem zamawiał dwie czy trzy.Przepiękny kolor i smak, fantazyjne szklaneczki w kształcie tulipanów – to wszystko sprawiło , że wrócimy tu choćby dla niej.
Hitem był także świeżo wyciskany sok z granatów. Jest ostry, mocny, kwaśny , ale orzeźwia i pobudza.Miejscowi preferują mix z sokiem z pomarańczy , jest wtedy łagodniejszy.
Latających lodów nie próbowałem , podobno trzeba je kroić nożem, ale samo przygotowanie prezentuje się spektakularnie.
Istanbul kart
Dla mnie , mieszkańca niedużego miasta, karta była objawienie. Łatwość nabycia, łatwość doładowywania i korzystania z niej były nie do przecenienia. Pewnie np. wrocławiakom, korzystających na co dzień z Urban kart sprawa wyda się banalna,
ale przy mnogości opcji transportowych w Stambule jeden bilet na wszystkie środki jest bardzo praktyczny. W Hongkongu na tej zasadzie funkcjonuje Octopus cart, można za jej pomocą robić także drobne zakupy i pewnie stambulska wersja będzie zmierzać w tę
stronę.
Włosy
A właściwie przeszczepy włosów. W Stambule jest to bardzo popularny zabieg. Turcy generalnie mają bardzo gęste , czarne włosy i o nie dbają , fryzjerzy cały dzień mają sporo roboty , więc mężczyzna , który gubi włosy czuje pewnie upokorzony utratą tego atrybutu męskości. Miejsca pobierania cebulek z tyłu głowy odznaczają się białym bandażem , zaś miejsca docelowe to czerwone kropki z przodu czaszki. Tyle obandażowanych głów widziałem ostatnio w szkole, kiedy dzieci miały wszawicę . Ania mówiła , że rozwija się turystyka „włosowa” , przeszczep kosztuje już od 1000 Euro. I tyle też zaoszczędziłem na swojej łysinie.
Erdogan
Za kilka dni miał się odbyć wielki festyn przedwyborczy z udziałem prezydenta Erdogana.W chwili naszego przyjazdu tylko na placu Taksim można było zobaczyć samochód opancerzony i kilku żołnierzy , potem z każdym dniem atmosfera gęstniała.
W kulminacyjnym momencie , dwa dni przed fiestą , policyjne patrole z palcami na spuście karabinów widać było wszędzie. Zasieki z napisem Polis, które na co dzień niewinnie stoją oparte o mury domów teraz rozkładały się dumnie w centrum miasta.
Wzmożono kontrolę, umundurowani i tajniacy obmacywali przechodniów , zaglądając do torebek,niektórych zapraszając na pogawędkę na boku. Przedwyborcze plakaty z prezydentem Erdoganem wisiały wszędzie . 
Jest zrównywany z z twórcą nowożytnej Turcji – Ataturkiem , ale niewykluczone, że proporcje zdjęć na plakatach wkrótce się zmienią. Jeśli więc ktoś pyta- czy tam jest bezpiecznie ? odpowiadam – tak , przy tej ilości policjantów i żołnierzy trudno nie czuć się bezpiecznie.
Ale to idzie w kierunku dyktatury, widok jakiegoś dostojnika udającego się do cukierni na ciastko w otoczeniu pięciu bystrookich młodzieńców w garniturach i dwóch czujnych żołnierzy w pełnym uzbrojeniu, z palcem na spuście na długo zostaje w pamięci.
Dziś w planach mamy Kadıköy , byliśmy tam już, ale uliczki odchodzące od Istiklal wyglądały bardzo zachęcająco. I rzeczywiście, krążymy zaułkami , jest mnóstwo przytulnych knajpek , celem naszym staje się wieża Galata.
Trochę błądzimy , ale wreszcie jest . Stoi na niewielkim placyku , otoczona masą chętnych do zwiedzenia. Oczywiście z tego rezygnujemy, choć podobno widok jest spektakularny. I podobno jest winda. Podobno.Wracamy pieszo przez most Galata.
Kulimy się , aby zarzucany haczyk nie urwał nam ucha, bo wszyscy wędkarze są tak skupieni na swojej robocie , że nikt nie patrzy, czy ktoś nie przechodzi za nimi. Pod nami , na niższej kondygnacji mostu ulokowano restauracje specjalizujące się w owocach morza. Nie zamierzamy z korzystać , na rybny obiad jedziemy do Üsküdar, części azjatyckiej miasta.Wypatrzona kilka dni temu restauracja jest prawie pusta.Rozanielony kelner zaprasza nas do witryny , gdzie z dumą pokazuje swój Numer 1 na dziś – turbota. Rzuca jakąś cenę z księżyca , ale nie to jest kwestią przesądzającą . Ryba jest po prostu ohydna, na ciele ma masę brodawki , które wyglądają jak wągry. Opowiadam przy stoliku o swoich wrażeniach , rozwijając wątek twórczo ale muszę przestać , bo nic byśmy dziś już nie zjedli. Nieco rozczarowany kelner przynosi nam nasze dania. Nic specjalnego a ceny bardziej europejskie niż azjatyckie.
Wieczorem jeszcze seans z sziszą , lokal jak zwykle pełny, skupieni na pufaniu bywalcy delektują się dymem , kobiet jest kilka, raczej turystki niż miejscowe.
Wieczorny relaks zrobił swoje, rano jestem gotów na nowe podboje. Po śniadaniu Ania już czeka w lobby, załatwiła nam wejściówki do Hagia Sofii i Topkapi więc podjeżdżamy kilka przystanków do centrum. Kilkusetmetrowa kolejka do kasy dziś nam niestraszna,idziemy prosto do wejścia, patrząc z wyższością na frajerów z kolejki.Hagia jest olbrzymia, choć nieco mniejsza od Błękitnego Meczetu.I ma tylko 4 minarety a Sultanahmet 6 , ale to ona właśnie została ikoną kultury. Nazywamy potocznie Hagię Sofię meczetem ,ale właściwie w 1953 Ataturk przekształcił ją w muzeum.
Ostatnio daje się zauważyć pewne znaki , które wskazują że przywódcy Turcji chcą przywrócić świątyni dawną funkcję. Z oburzeniem przede wszystkim społeczności greckiej i rządu greckiego ( Hagia Sofia była na początku kościołem ) spotkało się zorganizowanie czytania Koranu na zakończenie ramadanu.
Byłem już tu raz czy dwa i wygląda to tak samo – wszędzie rusztowania , pozamykane fragmenty budynku, krzątający się robotnicy.Ale warto znowu zadziwić się ogromem budowli , widok od zewnątrz nie robi takiego wrażenia.
Nazwę „Topkapi” usłyszałem pierwszy raz w dzieciństwie , kiedy interesowałem się kinem a na ekrany wchodził film z Meliną Mercouri pod tą nazwą. Od tego czasu jest dla mnie symbolem tajemniczego Orientu , nazwa jest krótka i wpadająca w ucho.
Mimo upływu kilkudziesięciu lat mam je ciągle w pamięci.Sumiennie odwiedzamy wszystkie dostępne sale , nie robią już wielkiego wrażenia bo są prawie puste, tylko w zbrojowni szczęka mi opada na widok dwumetrowego miecza , który w rękach węgierskiego herosa musiał siać spustoszenie wśród wrogów.
Ta wąska specjalizacja spowodowała , że doskonalone od pół wieku klopsiki są niedoścignionym wzorem dla najlepszych. Mimo , że klientów zawsze jest dużo to w kolejce nie czeka się długo.
Po drodze zaglądamy do kolejnego meczetu ,Meczetu Bajazyda , ale doprawdy to już przesada. Nie mówię tego głośno aby nie urazić naszej przemiłej przewodniczki ale wszystkie te świątynie zlewają się jeden , niekończący się obiekt i na samą myśl o kolejnym robi mi się jeszcze bardziej gorąco. Na szczęście obok znajdują się fajne pozostałości akweduktu Walensa , bardzo dobrze zachowane , spędzamy dobrą chwilę na kontemplacji. 
W związku z permanentnym brakiem wody w Konstantynopolu sprowadzano ją akweduktami z gór , wszystkie elementy tego przedsięwzięcia – akwedukty i kanały miały długość ponad 250 km. Ale brak wody i dzisiaj dokucza miastu – pobliska toaleta jest nieczynna z powodu braku wody, jak głosi informacja na drzwiach.
Ale chyba nas już bardziej rozgrzać nie można , mimo popołudniowej pory jest bardzo gorąco i dodatkowa rozgrzewka nie jest odczuwalna. Sam napój cieszy zmysły ale i lokal sprawia miłe wrażenie .Vefa Bozacisi działa od połowy XIX w. i bozę robi perfekcyjnie. Nobliwi panowie za ladą ładnie komponują z wystrojem no i są jakby przedłużeniem tradycji. Restauracja produkuje bozę także już na potrzeby handlu , ale picie w tym lokalu dodaje +5 do smaku.
Nie zamierzam wchodzić do środka. Zobaczyć jeden meczet to widzieć jakby wszystkie, a widzieliśmy już ich kilka. Wystarczy. Zamiast tego oglądam sobie panoramę miasta i ludzi. Dużo miejscowych , turystów prawie nie ma . Nie widać też facetów w krótkich spodniach ( to ja) , w ciągu całego pobytu spotkaliśmy raptem kilku i to bardzo młodych. W ogóle nie widać za kobiet z obnażonymi ramionami. T-shirt to największa ekstrawagancja , jaka jest dopuszczalna wśród pań.
Jeszcze tylko pożegnalna kawa w jednej z restauracji i rozliczamy się z Anią. Bardzo jesteśmy zadowoleni z jej usług,ma wielką wiedzę, znajomość miasta , no i mówi po turecku.Zarobione pieniądze chce wydać na łąkę w Macedonii, pokazuje zdjęcia.
To na jego rozkaz zbudowano słynne Mury Teodozjusza . Rozciągają się one na długości prawie 7 km km od morza Marmara do Zatoki Złotego Rogu.Na mury wstęp jest zabroniony, ale z Anią znajdujemy ścieżkę , całkiem stromą i tylko trochę niebezpieczną i wchodzimy kilka metrów w górę. Widok na zatokę jest przepiękny, choć mgiełka nie daje o sobie zapomnieć. 
Schodzimy i przez bramę Edirne ( Edirnekapi Surlari) wracamy do starej części miasta wprost do meczetu sułtanki Mihrimah ( Mihrimah Sultan Camii ).To właściwie pierwszy , duży meczet który zwiedzamy , jest bogato ozdobiony i robi spore wrażenie . Jest zbudowany przez najsłynniejszego budowniczego epoki ( XV-XVI w) – Sinana.
Warto dodać , że księżniczka Mihrimah jest jedną z głównych bohaterek znanego także i u nas tureckiego serialu „Wspaniałe stulecie”.
Wąskimi uliczkami zmierzamy w kierunku Złotego Rogu.Jest prawie całkiem pusto , jaka ulga w porównaniu z zatłoczonym śródmieściem.Domki są niewysokie , stare i urocze, prawdziwy klimat Orientu.
Muzeum Chora , do którego dochodzimy po kilkunastu minutach to kościół, zamieniony w XVI w. na meczet. Odbyło się to prawie bezboleśnie, chrześcijańskie mozaiki po prostu zamalowano. Teraz trwają prace nad przywróceniem pierwotnej wersji zdobień , co oczywiście nie udaje się w pełni , ale efekt jest i tak bardzo satysfakcjonujący. Mozaiki przedstawiają sceny z życia Marii i Chrystusa, w przedsionku umieszczono portrety Proroków i świętych Starego i Nowego Testamentu.
Ruszamy dalej , błądząc wśród krętych uliczek. Czas na odpoczynek , docieramy do miłej restauracji Molla Aşki, której głównym atutem jest piękny widok z tarasu na miasto . Popijamy herbatę i sok z granatów, turecki specjał.
Naszym kolejnym celem jest meczet 
Naszym hitem jest parada chłopców , ubranych w sułtańskie kostiumy. To ich święto , dziś zostali obrzezani i chcą się tą nowiną podzielić ze wszystkimi. W Stambule , a pewnie i w innych miastach jest mnóstwo sklepów , oferujących przepyszne,bogato zdobione stroje . Kojarzy mi się to z naszą I Komunią , kiedy to dzieci stają się młodzieńcami ( lub pannicami).
Domy , jedno- i dwupiętrowe są w większości podniszczone, ale na parterze znajdują się różne fajne zakątki – kafejki, małe księgarnie , antykwariaty. Teraz stała się modną dzielnica artystyczną i ceny nieruchomości szybują w górę, ale nadal można trafić na przyzwoitą cenę ,od 200 000 TL za kamienicę, co prawda w kiepskim stanie technicznym.
Bardzo fajnie się tu spaceruje , ale prawie ugotowani powoli ( to ja ) i szybciej ( inni) chcemy dostać się do ostatniego punktu naszego programu. Na wzgórze Pierre Loti można dostać się kolejką linową, ale Ania spojrzawszy na długość kolejki do kolejki zarządza marsz .
Ale za chwilę docieramy do normalnego , turystycznego traktu i z góry spoglądamy na panoramę miasta i Złotego Rogu. O kolejce w dół nie ma co marzyć ,ale idzie się teraz dużo łatwiej. Teraz tylko żabi skok do przystani promowej , w drodze do Kadıköy zatrzymuje kilka razy więc podróż trwa dość długo , ale mi to nie przeszkadza – lepiej dobrze jechać niż źle iść. Anią sugeruje , abyśmy zjedli lunch w fajnej restauracji na Eminönü , rezerwuje stolik dla ” Marek-bey i przyjaciele” . I tak zostałem bejem, co oznacza po prostu „panem” , ale brzmi dużo bardziej egzotycznie.
Jestem mocno zmęczony , widok szeregu żółtych taksówek nasuwa mi myśl , że możemy wrócić samochodem.Bez zastanowienia oburzona ekipa protestuje głośno. Nie wiem z jakiego powodu, jazda taksówką nie byłaby wiele droższa od tramwaju a nieporównywalnie wygodniejsza – klima, miękkie siedzenia ,ugotowane nogi odpoczną. No cóż, poziom empatii u niektórych szoruje po dnie.
bigmarkk. Do przodu i na boki . 